Zijn drijvende huizen en steden de toekomst?
By Mary Span
Evolutiegids
2019.March.16
Over de hele wereld is hij bekend als de drijvende citybouwer: architect Koen Olthuis van Waterstudio.NL wijst naar het water als woonoord. Seasteading is niet geheel nieuw: in vroegere tijden waren er al huizen op palen. Maar Koen Olthuis heeft wel heel evolutionaire plannen voor woningen op water. Amfibisch, varend en heel eco.
“Steden kunnen veel minder statisch worden”, vindt architect Koen Olthuis (1971) van Waterstudio. Het bedrijf begon in 2003 met het maken van drijvende huizen. Ook wel bekend onder de naam boothuizen of seasteading. Niet de standaard woonboten, maar grote drijvende huizen en steden. Drijvende steden kunnen volgens hem zelfs seizoensgebonden, klimaatadaptief en verplaatsbaar zijn. Met klimaatadaptief bedoelt hij dat een woning te openen en het dak of ramen te sluiten zijn, naargelang de temperatuur buiten. “Drijvende huizen kunnen dé oplossing zijn voor mensen die in de lager gelegen kusten van de wereld van de wereld leven. De grootste bedreiging in Nederland komt niet van de stijgende zeespiegel, maar van hoge waterstanden in de rivieren en hevige regenval”, stelt Olthuis.
Langzaam maar zeker verrijzen er drijvende huizen in Nederland, bijvoorbeeld in Delft, IJburg, Amsterdam en Lelystad. In een zijkanaal van het IJ in Amsterdam-Noord gaat er de komende jaren een duurzame drijvende woonwijk ontstaan: Schoonschip. In deze wijk komen zo’n 105 mensen te wonen die samen gaan bouwen aan drijvende huizen, tuinen en circulaire systemen. Alle woningen krijgen een groen dak dat minimaal 1/3 van het dakoppervlak moet beslaan. De bewoners ontwikkelen samen een smart grid en gaan zelf energie opwekken met vijfhonderd zonnepanelen en dertig warmtepompen.
Ook in Dubai zijn drijvende huizen te vinden, luxe villa’s met een volledige verdieping onder water. Dit project met een groot aantal eilanden in de vorm van de wereldbol heeft enige jaren stil gelegen maar na het einde van de wereldwijze kredietcrisis begint er langzaam aan weer leven in het Floating Seahorses project te komen.
Het nieuwste project van Olthuis, in samenwerking met ontwikkelaar Dutch Docklands, is een drijvend hotel dat gasten de kans biedt om al badend in luxe langs de kust van Tromso, Noorwegen te drijven. Het hotel, genaamd The Krystall, heeft de vorm van een zespuntige ijskristal en zal een diameter van maar liefst 120 meter hebben. Het moet gasten een van de meest luxueuze hotelervaringen in de poolcirkel gaan bieden, inclusief een spectaculair uitzicht op het Noorderlicht. De boodschap van Koel Olthuis is dan ook: “Zie water als een extra ingrediënt in de stedenbouw dat veiligheid, ruimte en flexibiliteit biedt.”
Nederland is al toonaangevend in het ontwerpen en beheren van waterbouwkundige werken; met de bouwkennis van drijvende ecologische woonplekken kan ons land weer Hollands Glorie worden. Een opmerking is wel op z’n plaats: het bouwen van klimaatadaptieve drijvende huizen, wijken, eilanden, hotels en steden is volgens mij een uitstekend idee, zolang het water maar niet als afvalemmer wordt gebruikt.
Koen Olthuis tekent nieuwe seastead
In juni 2019 is er een drijvend zeedorp ontmanteld van Thaise vrijbuiters, die voor de Thaise kust probeerden een drijvende gemeenschap te stichten. De belangrijkste motivatie is het vinden van ware vrijheid. De Thaise regering had weinig begrip voor hun zee-actie.
Het ideaal van drijvende huizen of seasteads op volle zee geniet veel belangstelling. Koen Olthuis heeft nu opdracht gekregen van een groep ondernemers om een nieuwe, grotere seastead te ontwerpen. Hij denkt dat het ideaal technisch gezien best te realiseren is. Obstakels zijn de economische levensvatbaarheid van de zeegemeenschap en de tegenwerking van staten. Olthuis voorspelt dat over 10 of 15 jaar bouwers de overstap zullen maken naar drijvende huizen of steltenhuizen, bijvoorbeeld in Florida.
Denktank Seasteading Institute
Onder degenen die plannen voor leven op zee voorstellen is ook het Seasteading Institute actief, een non-profit denktank die de oprichting van drijvende oceaansteden promoot als een revolutionaire oplossing voor enkele van ‘s werelds meest urgente problemen: stijgende zeespiegels, overbevolking, slecht bestuur en meer. Al bijna een decennium werkt het Seasteading Institute aan het creëren van autonome drijvende gemeenschappen op de oceaan, waar kolonisten hun eigen regels kunnen stellen. De kosten van het leven op de oceaan moeten laag genoeg zijn en de zakelijke kansen veelbelovend genoeg, zodat er een economische stimulans is voor mensen om op seasteads te leven. Momenteel zijn de hoge kosten van open ocean engineering een grote toetredingsdrempel. Dit belemmert het ondernemerschap in internationale wateren.
In 2017 stemde de regering van Frans-Polynesië (bestaande uit 100 eilandjes die kwetsbaar zijn voor zeespiegelstijging) ermee in om seasteading toe te staan. Deze innovatieve drijvende stad zal ontwikkeld worden in samenwerking met het Amerikaanse Seasteading Institute en hun financiële partner Blue Frontiers uit Singapore. Sinds de overeenkomst is het Seasteading Institute bezig met het creëren van de juiste politieke en economische omstandigheden en om stakeholders bij elkaar te krijgen. De bouw van de stad begint in 2019 en ze hopen dat de eerste 300 bewoners in 2020 kunnen intrekken.